Rachunek zysków i strat wcześniej był nazywany rachunkiem wyników, jest częścią sprawozdania finansowego firmy, informuje o efektywności poszczególnych rodzajów działalności oraz o wynikach finansowych osiąganych w przedsiębiorstwie.
Dokument ten ukazuje możliwości firmy do wytwarzania zysków i samofinansowania. Polega na zestawieniu wszystkich przychodów osiągniętych w jednostce /sprzedaż towarów i usług/ oraz przychodów uzyskanych z różnych operacji finansowych do kosztów działalności. Polskie standardy sporządzania sprawozdania nie odbiegają od wzorców obowiązujących w krajach Unii Europejskiej.
O formie i treści rachunku zysków i strat decydują dyrektywy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, które zawierają 4 wzory. Generalnie rachunek zysków i strat powinien zawierać: przychody ze sprzedaży netto, zysk lub stratę sprzedaży brutto i netto, zysk lub stratę na działalności operacyjnej i gospodarczej oraz sumę zysku lub straty brutto i netto, zyski nadzwyczajne. Ponadto musi uwzględniać również wszystkie koszty i straty, takie jak: koszty wytwarzania, koszty sprzedaży, finansowe, operacyjne, ogólne, straty nadzwyczajne, podatek dochodowy.
Przychody ze sprzedaży liczone są po potrąceniu podatku VAT, a do koszty wytwarzania należy wyliczyć uwzględniając: koszty materiałowe i energetyczne, wynagrodzenie, ubezpieczenie, amortyzację oraz usługi obce. Kwotę ze sprzedaży brutto otrzymuje się odejmując koszty od przychodów, a otrzymany wynik koryguje się o koszty, które nie są bezpośrednio związane z produkcją, jednakże są niezbędne do jej prowadzenia.
Są to koszty administracyjne /wynagrodzenie zarządu, materiały biurowe, reklama/ oraz koszty sprzedaży /rozładunek, transport, ubezpieczenie ładunków. Znaczenie mają również koszty i przychody typu: odsetki, pożyczki, kary, grzywny itp. oraz zdarzenia losowe np. powódź, pożar. Po uwzględnieniu wszystkich tych elementów otrzymuje się wynik finansowy, w przypadku wystąpienia zysku pomniejsza się go o podatek dochodowy od osób prawnych.